محبوبیت خیلی سریع لپ‌تاپ به گونه ای عجیب و غریب است. آن‌ها کاملاً قابل حمل بوده، انرژی کمتری مصرف می‌کنند و نسبت به کامپیوترهای شخصی و رومیزی، سرو صدای کمتری دارند. اما آن‌ها اغلب آرام‌تر عمل می‌کنند و دارای قابلیت پردازش صدا و تصویر کمتری هستند. با این حال این تفاوت‌ها در نظر اکثر کاربران ناچیز به حساب می‌آید. لپ‌تاپ‌ها همچنین نسبت به کامپیوترهای رومیزی گران‌تر هستند. تفاوت قیمت این دو نوع کامپیوتر در حال کاهش است، با این وجود قیمت لپ‌تاپ‌ها نسبت به کامپیوترهای رومیزی سریع‌تر در حال کاهش است و برای اولین بار لپ تاب در مه سال ۲۰۰۵ نسبت به کامپیوترهای رومیزی بیشتر به فروش رفت. ( منبع: ویندوز آی تی) چگونه می‌توان همه تجهیزات موجود در یک کامپیوتر رومیزی را در یک لپ‌تاپ جا داد؟ و چگونه لپ تاب‌ها تنها با نیروی باطری ان قدر کارآمد هستند؟ در این مقاله پاسخ‌های خود به این پرسش‌ها و پرسش‌های دیگر در خصوص لپ‌تاپ‌ها را دریافت خواهید کرد. در مجموع کامپیوترهای رومیزی و لپ‌تاپ‌ها بسیار شبیه هم هستند. آن‌ها دارای سخت افزار، نرم افزار و سیستم‌های عامل‌های اساسی یکسانی هستند. تفاوت اولیه به چگونگی اتصال اجزا به یکدیگر مربوط می‌شود. یک کامپیوتر رومیزی شامل یک برد اصلی، کارت ویدئو، هارد درایو و اجزاء دیگری هستند که در یک کیس بزرگ جا می‌گیرد. مانیتور، کیبورد و دیگر تجهیزات جانبی بدون سیم یا به وسیله کابل به کیس متصل می‌شوند. فرقی ندارد که کیس به صورت افقی باشد یا عمودی، فضای زیادی برای افزودن کارت‌ها، کابل‌ها و جریان هوا دارند. اما لپ‌تاپ‌ها حتی از فشرده‌ترین کامپیوترهای رومیزی هم کوچک‌تر و سبک‌تر هستند. صفحه آن، همچون کیبورد آن‌ها، بخش منسجم دستگاه است. در لپ تاپ‌ها به جای یک کیس بزرگ با فضای خیلی زیاد برای جریان هوا از یک طراحی کوچک و مسطح استفاده می‌شود که همه قطعات در آن به راحتی در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند. به دلیل طراحی اساسی و قابلیت حمل ذاتی لپ‌تاپ‌ها، اجزا باید در یک فضای فشرده جا بگیرند نیروی برق را حفظ کنند نسبت به کامپیوتر های رومیزی گرمای کمتری تولید کنند. به دلیل همین تفاوت‌ها، اجزای آن گران قیمت‌تر هستند و در نتیجه منجر به قیمت بالای لپ تاپ‌ها می‌شود. در بخش‌های بعدی، به بررسی این موضوع می‌پردازیم که چگونه لپ تاپ‌ها با این تفاوت‌ها را به کار گرفته می شوند.
پردازنده لپ‌تاپ‌ها
ریزپردازنده‌ها یا سی‌پی‌یو با سیستم عامل کار می‌کنند تا کامپیوتر را کنترل کنند. در اصل همانند مغز کامپیوتر عمل می‌کنند. سی‌پی‌یو گرمای زیادی تولید می‌کند، از این‌رو در کامپیوترهای رومیزی از هوای سیار، سیستم کانال‌ها، صفحه‌ها و خنک کننده‌ها استفاده می‌شود تا گرما را از پردازنده دور و آن را خنک نگه دارد. به دلیل اینکه لپ‌تاپ فضای کافی برای این سیستم‌های خنک‌کننده در اختیار ندارد، سی‌پی‌یو در آن‌ها:
با ولتاژ کمتر و سرعت ساعت کار می‌کنند. این ولتاژ کم، باعث می‌شود پردازشگر آرام‌تر کار کند، از این‌رو مصرف انرژی و تولید گرما کاهش می‌یابند. بیشتر لپ‌تاپ‌ها هم هنگامی که به برق زده می‌شوند، با ولتاژ بالاتر و سرعت ساعت کار می‌کنند و هنگامی که از باطری استفاده می‌کنند، دارای تنظیمات کمتری هستند.
بدون استفاده از اتصالات فلزی کوچک، به برد اصلی (مادربرد) نصب می‌شوند. سوکت‌ها و اتصالات فلزی کوچک، فضای زیادی را در کامپیوترهای رومیزی به خود اختصاص می‌دهند. بعضی از پردازنده های برد اصلی، مستقیماً و بدون استفاده از سوکت به برد اصلی نصب می‌شوند. بعضی دیگر از Micro-FCBGA استفاده می‌کنند که به جای استفاده از اتصالات فلزی از ساچمه استفاده می‌کند. این طراحی‌ها فضا را حفظ می‌کنند، اما در بعضی مواقع به این معنی است که پردازنده را نمی‌توان برای جایگزینی یا ارتقاء امکانات بیرون آورد.
حالت آرامش و خواب دارند. کامپیوتر و سیستم عامل در کنار هم دارای عملکرد هستند تا هنگامی‌که کامپیوتر بدون استفاده است یا لازم نیست پردازنده سریع کار کند، سرعت سی‌پی‌یو را کاهش می دهند. پردازنده مدل G4اپل، همچنین داده‌ها را اولویت‌بندی می‌کند تا از سرعت تخلیه باطری بکاهد. بعضی لپ‌تاپ‌ها از سی‌پی‌یو کامپیوترهای رومیزی استفاده می‌کنند تا با سرعت کمتری کار کنند. اگرچه این موضوع کارآیی را ارتقا می‌بخشد، اما این‌گونه لپ‌تاپ‌ها معمولاً گرم‌تر می‌شوند و عمر باطری‌شان به طور قابل ملاحظه ای کاهش می‌یابد. لپ‌تاپ‌ها معمولاً فن‌های کوچک، خنک کننده، منتشرکننده گرما و لوله‌های گرمایی دارند تا گرما را از سی‌پی‌یو دور کنند. در بعضی از آخرین مدل لپ‌تاپ‌ها، گرما بیش از این از طریق خنک کننده مایعی که در طول لوله های گرمایی وجود دارند، کاهش می‌یابد. همچنین سی‌پی‌یو بیشتر لپ‌تاپ‌ها در لبه دستگاه قرار دارد. این موقعیت باعث می‌شود که خنک‌کننده گرما را به جای انتقال به دیگر اجزا، مستقیماً به خارج از دستگاه براند.
حافظه لپ تاپ
مدل SODIMM
به دلیل اینکه پردازنده لپ تاب آرام‌تر عمل می‌کند، حافظه لپ تاپ دارای عملکرد کمتری میباشد. بعضی از لپ تاب‌ها دارای یک حافظه پنهانی در سی پی یو یا بسیار نزدیک به آن هستند و امکان دسترسی سریع‌تر به اطلاعات را برای سی پی یو فراهم می‌کنند. بعضی از آن‌ها هم دارای گذرگاه‌های (باس) بزرگ‌تری هستند و امکان انتقال سریع‌تر اطلاعات بین پردازنده، برد اصلی و حافظه را فراهم می‌آورند. برای حفظ فضای موجود در لپ تاپ‌ها، از مدل‌های حافظه کوچک‌تر استفاده می‌شود. انواع حافظه که در لپ تاپ‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند، عبارتند از:
مدل SODIMM
مدل DDR SDRAM
SDRAM
واحد‌های های حافظه اولیه
بعضی از لپ تاپ‌ها دارای حافظه قابل ارتقا و دارای صفحه های قابل انتقال هستند تا بتوان راحت‌تر به مدل حافظه دسترسی پیدا کرد. لپ تاپ‌ها هم مانند کامپیوتر های رومیزی دارای هارددیسک داخلی هستند که سیستم عامل، برنامه‌ها و فایل‌های اطلاعاتی را نگهداری می‌کنند. اما لپ‌تاپ‌ها عموماً نسبت به کامپیوترهای رومیزی دارای فضای دیسک کوچک‌تری هستند. هارد درایو لپ تاب‌ها همچنین نسبت به هارد درایو کامپیوتر های رومیزی کوچک‌ترند. علاوه بر این، چرخش اکثر هارد درایو در لپ تاپ‌ها نسبت به کامپیوتر های رومیزی آهسته تر است که هم گرما و هم مصرف برق را کاهش می‌دهند. کامپیوتر های رومیزی دارای چندین محفظه برای درایو های اضافی همچون دی وی دی درایو و سی دی درایو میباشد. با این حال فضا در لپ تاپ‌ها بسیار محدود میباشد. در بسیاری از لپ تاب‌ها از طراحی واحدی استفاده می‌شود که امکان جاسازی درایو های مختلف را در یک محفظه فراهم می‌آورد. این درایوها دارای سه نوع متفاوت هستند:
دیسک گذاری داغ ( هات سواپبل) : کامپیوتر در مدت تعویض درایو، روشن می‌ماند.
دیسک گذاری گرم ( وارم سواپبل) : کامپیوتر در مدت تعویض می‌تواند روشن بماند اما گذرگاه (مسیری که درایو از آن استفاده می‌کند تا اطلاعات را به سی پی یو منتقل کند) مربوط به آن باید غیر فعال باشد.
دیسک گذاری سرد ( کلد سواپبل) : کامپیوتر باید در حین تعویض خاموش باشد.
در بعضی مواقع این محفظه های دیسک گردان تنها به درایوها محدود نمی‌شوند، اما نیاز به باطری‌های اضافی دارند. در بخش بعد، قابلیت‌های صفحه نمایش لپ تاپ‌ها را بررسی می‌کنیم.
صفحه نمایش، تصویر و صدا در لپ تاب‌ها
جی پی یو لپ تاپ
واحد پردازش تصویر ( GPU) یک ریزپردازنده است که محاسبات لازم برای به تصویر درآوردن تصاویر سه بعدی را کنترل می‌کند. جی پی یو هم مانند سی پی یو، گرمای زیادی تولید می‌کند. اکثر لپ تاب‌ها دارای قابلیت ایجاد تصاویر در برد اصلی خود هستند یا دارای کارت‌های گرافیکی طراحی شده برای واحد پردازش هستند که مخصوص استفاده در لپ تاپ‌ها میباشد. تولیدکنندگان جی پی یو یعنی ATI و nVidia، جی پی‌های مخصوص لپ تاپ‌ها را تولید می‌کنند. لپ تاب‌ها معمولاً حافظه را بین سی پی یو و جی پی یو تقسیم می‌کنند و با این عملکرد، فضا را حفظ کرده و مصرف برق را کاهش می‌دهند. بیشتر مردم توجهی به عملکرد ضعیف تصویری در لپ تاب‌ها ندارند. لپ تاب‌ها دارای قابلیت زیاد برای پردازش در سطح وب و برنامه های سودمند هستند. با این وجود آن‌ها برای به نمایش درآوردن بازی‌های سه بعدی در حال تلاش هستند. لپ تاب‌های ویژه ای برای جذابیت بیشتر بازی‌ها طراحی شده‌اند که شامل جی پی یو های قوی و حافظه تصویری و پیکسل لپ تاپ فوق‌العاده می‌باشند.
یک لپ تاب صفحه نمایش خود را به صورت ال سی دی به تصویر می‌کشد. بیشتر صفحه نمایش‌ها بین ۱۲ تا ۱۷ اینچ هستند. اندازه صفحه نمایش، اندازه کلی لپ تاب‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهند. علاوه بر این صفحه نمایش لپ تاب‌ها :
سیاه و سفید ( ۱۶ مقیاس) یا رنگی ( ۶۵۵۳۶ رنگ)
ماتریکس فعال و غیرفعال
صفحه نمایش پشت نور یا صیقلی
صفحه نمایش با ماتریس فعال، تصاویر را بهتر نشان می‌دهد و در آن‌ها مطالب بهتر خوانده می‌شوند و صفحه نمایش‌های پشت نور به دلیل شرایط نور تصویر، بهتر هستند.
بیشتر لپ تاپ‌ها همچنین دارای کارت‌های صوتی یا پردازنده صوت الحاق شده بر روی برد اصلی همچون بلندگو های کوچک در داخل آن‌ها، می‌باشند. با این حال در مجموع فضای کافی در داخل لپ تاب‌ها برای بهترین یا گران‌ترین کارت‌های صوتی یا بلندگوهای با کیفیت، وجود ندارد. علاقمندان به بازی‌های کامپیوتری و نیز علاقمندان به موسیقی می‌توانند قابلیت‌های صوتی لپ تاب‌های خود را با کنترل کننده‌های صوت از خارج از لپ تاب تقویت کنند و از درگاه‌های یو‌اس‌بی یا فایروایر برای اتصال به لپ تاب استفاده کنند.
باطری در لپ تاب‌ها
هم لپ تاب‌ها و هم کامپیوتر های رومیزی با برق کار می‌کنند. هردو آن‌ها دارای باطری‌های کوچکی برای حفظ ساعت اصلی سیستم و در بعضی موارد برای حفظ اطلاعات ذخیره شده بر حافظه CMOS RAM می‌باشند. با این وجود، برخلاف کامپیوترهای رومیزی لپ تاب‌ها قابل حمل هستند و می‌توان تنها با استفاده از باطری‌ها از آن‌ها استفاده کرد. باطری‌های نیکل کادمیم (NiCad) اولین نوع از باطری‌هایی بودند که معمولاً در لپ تاب‌ها از آن‌ها استفاده می‌شد و هنوز هم در بعضی لپ تاب‌های قدیمی استفاده می‌شوند. به طور کلی آن‌ها در فاصله هر شارژ، دو ساعت قابل استفاده هستند اما این زمان با توجه به تأثیر حافظه در هر شارژ کاهش می‌یابد. حباب‌های گازی در صفحه‌های سل تشکیل می‌شوند و مقدار کلی فضای موجود در سل برای شارژ را کاهش می‌دهند. تنها راه حل موجود برای این مسئله این است که قبل از شارژ باطری در هر مرتبه به طور کامل از آن استفاده شود و شارژ آن کامل تخلیه شود. عیب دیگر این باطری‌ها این است که اگر مدت زمان زیادی شارژ شود، منفجر می‌شوند. باطری‌های نیکل متال هیدرید (NiMH) همچون پلی بین باطری‌های نیکل کادمیوم و باطری‌های جدیدتر لیتیم یونی (LiIon) محسوب می‌شوند. آن‌ها بیشتر از باطری‌های نیکل کادمیوم توان را نگه می‌دارند ولی در مجموع طول عمر کمتری دارند. آن‌ها از اثر حافظه رنج می‌برند اما این اثر در آن‌ها کمتر از دیگر انواع باطری‌ها است. باطری‌های لیتیوم یونی در حال حاضر، استانداردترین باطری‌ها برای لپ تاب‌ها محسوب می‌شوند. آن‌ها سبک وزن هستند و دارای طول عمر زیادی می‌باشند. از اثر حافظه رنج نمی‌برند. می‌توان آن‌ها را به طور نامنظم شارژ کرد و در صورت شارژ زیاد، برافروخته نمی‌شوند. همچنین آن‌ها ظریف‌تر و کوچک‌تر از هر نوع باطری دیگر هستند و همین موضوع آن‌ها را برای استفاده در لپ تاب‌های خیلی نازک، ایده‌آل ساخته است. باطری‌های لیتیم یونی را بین ۹۵۰ تا ۱۲۰۰ بار می‌توان شارژ نمود. بسیاری از لپ تاب‌هایی که از باطری‌های لیتیم یونی استفاده می‌کنند، قادرند تا ۵ ساعت به طور مداوم کار کنند، اما این مقدار با توجه به نوع استفاده از لپ تاب، متغیر میباشد. هارددیسک، دیگر درایوها و صفحه نمایش ال‌سی‌دی اساساً توان باطری زیادی مصرف می‌کنند. حتی به منظور دسترسی به اینترنت بی‌سیم و حفظ آن تا حدودی به توان باطری نیازمند است. بسیاری از مدل‌های کامپیوتری دارای نرم افزاری مدیریت توان هستند تا بتوانند طول عمر باطری را افزایش دهند و یا هنگامی که میزان توان باطری کاهش یافته، بتوانند مدت زمان استفاده از لپ تاب را افزایش دهند.
نکاتی در مورد خرید لپ تاب‌ها با تنوع وسیعی در زمینه ظاهر آن‌ها و قابلیت‌هایشان در دسترس هستند. در اینجا نکاتی ذکر شده که بهتر است در هنگام خرید آن‌ها را مدنظر قرار دهید.
سرعت پردازشگر و حافظه- این دو عامل، عملکرد لپ تاب‌ها را شدیداً تحت تأثیر قرار می‌دهد.
اندازه صفحه نمایش- صفحه نمایش بزرگ‌تر، باعث می‌شود لپ تاب‌ها برای بازی یا مشاهده فیلم‌ها کارآمدتر باشند.
وزن- هرچقدر لپ تاب‌ها قابلیت‌های بیشتری داشته باشند، بزرگ‌تر و سنگین‌تر خواهند بود.
قابلیت ارتقاء- گزینش لپ تاب‌هایی که دارای قابلیت افزایش حافظه یا هارد درایو سریع‌تر باشند، عملکرد بهتری دارند.
امنیت- دسترسی به لپ تاب‌هایی که کوچک و کم وزن هستند، برای سارقان راحت‌تر است، از این‌رو دارای درگاه‌هایی برای قفل سیم‌ها یا سنسور حساس به حرکت هستند.
وایت بوکز
اکثر مردم کامپیوترهای سفارشی برای مشتریان و برای خودشان می‌سازند. این کامپیوترها که در خانه ساخته می‌شوند را وایت بوکز می‌نامند که سهم ویژه ای از بازار کامپیوتر را به خود اختصاص داده است. بعضی از مردم هم کامپیوترهای خود را برای ظاهر زیباتر یا عملکرد بهتر تغییر می‌دهند. این کار هم به روز درآوردن (مدینگ) نام دارد. اما راجع به ساخت یا به روز درآوردن لپ تاب‌ها چه می‌دانیم؟ یک لپ تاب ارتقا یافته یا ساخته شده در خانه وایت بوکز نامیده می‌شود. در حال حاضر، وایت بوکز‌ها ۵ درصد از بازار لپ تاب را به خود اختصاص داده است و این رقم در حال افزایش است. صنعت برای دور نگه داشتن کاربران نهایی از لپ تاب اقداماتی انجام داده است. باز کردن، تعمیر و قطعه خریدن برای لپ تاب‌ها را مشکل کرده‌اند. علاوه بر آن، باز کردن بدنه لپ تاب در بیشتر موارد ضمانت‌نامه تولیدکننده را باطل می‌کند. پیدا کردن قطعات لپ تاب که بتوان آن را از ابتدا ساخت، مشکل است، اما شرکت‌های فروش قطعات لپ تاب همچون ایسوس و ECS امکان سفارش شل لپ تاب را برای بعضی از مشتریان فراهم کرده است. آن‌ها مخصوصاً برای توزیع‌کنندگانی که وایت بوکز‌ها را می‌سازند و به مشتریان می‌فروشند، در دسترس هستند. علاوه، مردم می‌توانند آنچه مربوط به بدنه لپ تاب‌ها است را ارتقا بدهند. شرکت‌هایی همچون TechStyle، آن را به تجارت تبدیل کرده است.
هر شل لپ تاب شامل موارد زیر است:
بدنه فلزی
برد اصلی
درایو نوری
صفحه نمایش
صفحه کلید
کارت گرافیکی
به این معنی که هرکس بخواهد یک وایت بوکز بسازد باید در جستجوی موارد زیر باشد:
ریزپردازنده
حافظه
کارت بی‌سیم
در این مرحله هیچ استاندارد واقعی برای شکل و طراحی اجزاء لپ تاب‌ها موجود نمی‌باشد. پردازنده‌های طراحی شده برای لپ تاب‌ها برای فروش در دسترس هستند، اما یافتن یک برد اصلی برای آن تراشه‌ها، قضیه ایی متفاوت است. هارد درایوها تقریباً استاندارد هستند و کار کردن با حافظه با سیستم SODIMM آسان است اما کار با دیگر اجزا کمی مشکل است.
تاریخچه لپ تاپ
در دهه ۱۹۷۰، الان کی وابسته به مرکز تحقیقات زیراکس پالو آلتو، نمونه ای از کامپیوتر بی‌سیم و قابل حمل داشت که تقریباً به اندازه یک دفترچه بود. او این کامپیوتر را داینابوک نامید. داینابوک کی هیچ گاه قدیمی نشد و چرخ‌های تولید را برای توسعه یک کامپیوتر قابل حمل واقعی به حرکت درآورد. در سال ۱۹۷۹ ویلیام ماگرید وابسته به شرکت سیستم‌های گرید، اولین کامپیوتر قابل حمل و دارای عملکرد را خلق کرد. این کامپیوتر در سال ۱۱۰۹ وسعت یافت. این کامپیوتر از ۳۴۰ کیلوبایت حافظه حبابی، یک کیس منیزیمی و یک صفحه نمایش مسطح تشکیل شده بود. ناسا تعدادی از آن‌ها را به قیمت واحد ۸۰۰ دلار برای برنامه‌های فضایی خود خریداری کرد. شرکت‌های دیگر همچون کویلان کامپیوتر و اپل در سال‌های بعد انواع دیگر کامپیوترهای قابل حمل را عرضه کردند. با این حال اولین دستگاهی که از نظر تجاری به جا ماند، کامپیوتر شخصی و قابل تغییر IBM بود که در سال ۱۹۸۶ عرضه شد. این کامپیوتر شخصی دارای ویژگی‌های زیر بود:
یک ریزپردازنده ۸۰۸۸
۲۵۶ کیلوبایت حافظه
دو درایو فلاپی ۳٫۵ اینچی ( ۸ تا ۹ سانتی‌متر)
یک صفحه نمایش ال سی دی
درگاه‌های موازی و سریالی چاپگر
فضایی برای مودم داخلی
مجموعه ای از برنامه‌های نرم‌افزاری شامل پردازش لغت، تقویم قرارهای ملاقات، دفتر تلفن و نرم افزار ماشین حساب
این کامپیوترهای شخصی و تغییرپذیر که ۱۲ پوند یا ۵٫۴ کیلوگرم وزن داشتند، به قیمت ۳۵۰۰ دلار فروخته می‌شدند. این مدل اولین کامپیوتر قابل حمل بود که در لپ تاب‌های امروزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. موفقیت این کامپیوترها همانند کاتالیزری برای رقیبانی همچون کومپک و توشیبا بود تا طراحی تاشو را در کامپیوترهای خود راه‌اندازی کنند و در نتیجه تولید لپ تاب‌ها را آغاز کنند.
